Het rampzaligste jaar en daarna

Wat was het rampzaligste jaar in de geschiedenis van de mensheid? 

 

In bijgaand artikel wordt het jaar 536 genoemd (1). Verschillende rampen volgden elkaar op. Het begon met een vulkaanuitbarsting in IJsland, met zware en langdurige gevolgen, met name een lange periode van zonsverduistering, koude en hongersnood, plus een pestepidemie, en de val van een deel van het Romeinse Rijk. 

 

Afgaand op de geschiedenis hebben catastrofes zoals een pandemie de wereld veranderd.

 

Wat zal de coronapandemie teweegbrengen, gecombineerd met de gevolgen van de klimaatcrisis? Welke veranderingen zullen erdoor in gang worden gezet? Minstens hebben tal van zaken hun vanzelfsprekendheid verloren, leidend tot instabiliteit, en niet zelden ook ernstige vertrouwensschade. Zal de pandemie een breuk betekenen? Of een katalysator? Zeer waarschijnlijk iets wat we niet kunnen voorspellen. 

 

In ieder geval lijkt het weinig zin te hebben om aan het oude vast te houden. Prepare for a different future!

 

 

Noot:

.1: A historian identifies the worst year in human history

https://bigthink.com/the-past/worst-year-in-human-history/#Echobox=1638646217

 

Corona op de drempel van nieuwe Middeleeuwen: een Handboek voor Ontkenners

Een Handboek voor Ontkenners (1): iets voor Sinterklaas (Hij bestaat!)? Of gezellig onder de Kerstboom, als quiz?

 

Enkele zinnen uit het voorwoord, - met kleine aanpassingen om niet onmiddellijk de boom in te jagen:

 

‘Nog nooit in de geschiedenis van de mensheid was er ten tijde van een wereldwijde crisis zo veel informatie beschikbaar die de ernst van de situatie in alle transparantie beschreef. De waarheid lag nog nooit zo voor het oprapen, zogezegd. Maar ook nog nooit in de geschiedenis van de mensheid was er zo veel wantrouwen tegen de meest evidente wetenschappelijke feiten.

 

Deze paradox der antifacters heeft de auteur geïnspireerd tot het opstellen van dit Handboek voor Ontkenners. Hij signaleerde dat anderhalf jaar lang onverdroten onzin ontkrachten een zware wissel trekt op bestrijders ervan.’

 

En voor wie verder leest: het blijkt verrassend simpel. Je moet het alleen even weten. (Leesniveau: vanaf veterstrikdiploma.) Misschien toch nog een vrolijke Kerst!

 

Ondertussen de vraag: heeft het zin om feitelijke kennis te verspreiden en om valse argumenten te ontkrachten? Zal verzet tegen coronamaatregelen daarmee winnen aan redelijkheid? Zullen anti-vaxxers erdoor wel hun prik gaan halen?

 

Corona is een identiteitskwestie geworden, en daar valt weinig zinnigs mee te beginnen, zolang ‘corona’ wordt gezien als méér dan een virus met gevolgen voor de gezondheid. Kritische vragen of kanttekeningen worden opgevat als een existentiële bedreiging, - net godsdienst. 

 

Wat misschien helpt, is om te proberen feiten (over corona en de pandemie) te onderscheiden van alle bijkomende zaken (gerelateerd aan identiteit). Het zou een begin kunnen zijn voor een gesprek. Maar ja, ondertussen zijn die zaken zo verstrengeld, dat het willen onderscheiden al gezien wordt als een vijandige daad... 

 

Ik begin steeds beter te snappen hoe moeilijk het moet zijn geweest voor wetenschappers aan het einde van Middeleeuwen/begin moderne tijd – zo’n 500 jaar geleden – om het onderscheid tussen geloof, bijgeloof en wetenschappelijke kennis ingang te doen vinden. Hetzelfde lijkt nu aan de gang, maar dan in omgekeerde richting.

 

Anyway, het ‘Handboek voor Ontkenners’ is een prikkelende poging om een en ander recht te zetten!

 

Een boekje of website met louter feiten over corona, de pandemie en de vaccins zou handig zijn, inclusief ontkrachtingen van nepnieuws en onjuiste argumentaties. Nuchter, eerlijk en transparant, met zo min mogelijk adviezen en zonder meningen of politieke babbels. Misschien dat we zo toch een nieuwe Middeleeuwen op afstand kunnen houden!

 

 

Noot:

.1) iamzero, Handboek voor Ontkenners

https://www.iamzero.nl/archives/2021/11/21/handboek-voor-ontkenners#comment-154205

What's next? Voorbij de catastrofe

Ik volg geen cursus ‘zwartkijken’. Evenmin ben ik een aanhanger van Schopenhauer. Maar om nou te zeggen dat ik door de klimaatconferentie in Glasgow minder somber naar de toekomst kijk... Er zijn (tot nu toe) weinig tekenen dat politiek en bedrijfsleven wereldwijd daadwerkelijk de boel gaan omgooien, met een vette streep onder ‘daadwerkelijk’. 

 

Er blijkt een groot verschil tussen lange termijnbeloften (2060, 2070, ...) en maatregelen op de korte termijn, d.w.z. de komende 5 à 10 jaar. (1) Regeringen doen net genoeg, niet om iets te doen aan het klimaat, maar om hun bevolkingen tevreden te houden. En bedrijven, met name de grote, worden met rust gelaten. Er zit dus een fors gat tussen wensen enerzijds en daden anderzijds. Hoe misleidend kan retoriek zijn?

 

Ook van ‘ons’, burgers, blijken geen grote veranderingen in levensstijl (meer) te kunnen worden verwacht. In een breed opgezette peiling onder de bevolkingen van 10 landen, waaronder Nederland, zeggen de meeste mensen te vinden dat zij zelf al genoeg doen om de aarde te redden en klimaatverandering tegen te gaan. (2)

 

Afgaand op huidig beleid en gedrag komen we dus met de dag meer in een rampscenario terecht.

 

Ontnuchterd vraag ik mij af hoe zo’n rampscenario eruit ziet: wat gaan we daar concreet van merken, hier te lande en elders in de wereld? Plus de vraag: hoe je daarop voor te bereiden? En dan denk ik vooral aan mijn zoon en aan andere jonge mensen en hun nageslacht: hoe zal hun leven eruit zien?

 

Wat te doen? Rouwen, en opnieuw beginnen? Minstens erkennen dat we er een puinhoop van hebben gemaakt... 

 

Het wordt wat mij betreft steeds onzinniger om op oude voet verder te gaan, niet alleen praktisch en politiek, maar ook levensbeschouwelijk, filosofisch en cultureel. De erfenis die ons heeft gevormd stamt uit een onvergelijkbare tijd. Te meer daar deze erfenis – minstens ten dele – de huidige situatie heeft voortgebracht of de gang ernaartoe heeft gelegitimeerd.

 

Ik ga ervan uit dat het ondertussen 5-over-12 is. Zeker, er moet veel gebeuren, maar niet om het bij het oude te kunnen laten of om nog iets te ‘voorkomen’; daarvoor is het te laat. Hoop is zelfbedwelming geworden.

 

Wat wel? Bedenken hoe we uit de komende catastrofe tevoorschijn willen komen. Ik heb nog geen idee hoe. In ieder geval anders dan tot nu toe. 5-over-12 betekent ook een nieuwe dag, al laat het ochtendgloren nog even [een tijdje] op zich wachten.

 

(Uiteraard kan ik vroom blijven zeggen dat ik hoop ongelijk te krijgen, maar wie neem ik dan in de maling?) 

(3)

 

 

Noten:

.1) Cop26: world on track for disastrous heating of more than 2.4C, says key report

https://www.theguardian.com/environment/2021/nov/09/cop26-sets-course-for-disastrous-heating-of-more-than-24c-says-key-report

.2) Few willing to change lifestyle to save the planet, climate survey finds

https://www.theguardian.com/environment/2021/nov/07/few-willing-to-change-lifestyle-climate-survey

.3) Eerder geplaatst op Facebook, dd 10-11-21

Lamlendigheid

De verontwaardiging in onderstaand stukje van Ruud Meij deel ik, al weet ik niet of ‘lamlendigheid’ het juiste woord. (1) Waarschijnlijk is het erger. Onverantwoordelijkheid? Kortzichtigheid? Volwassenen die kinderlijk blèren dat hun bal is afgepakt? 

 

Zeker is dat ik de hoop heb opgegeven dat mensen in noodsituaties gezamenlijk tot een oplossing komen die beantwoordt aan de ernst van de situatie. De huidige situatie is een aanfluiting van de menselijke intelligentie. Om over de stupiditeit van veel anti-vax-argumentatie (m.n. die uit godgelovige hoek) nog maar te zwijgen. 

 

En dat zal met de klimaatcrisis niet anders zijn, helaas. 

 

Anyway, het wachten is op de vijfde golf. En daarna de zesde. En de zevende. Etc.

Erger dan het virus zijn tot nu toe de reacties erop en op de coronamaatregelen. Hoed u voor de medemensch!

 

Ondertussen dringt de vraag zich op hoe toch levenliefhebbend verder te leven? Amor fati, okay, maar hoe? (2)

.

......

LAMLENDIGHEID

Dit is in een notendop Nederland in anderhalf jaar strijd tegen corona. Iedere maatregel wordt afgeschoten. Er is altijd wel een belangengroep die in zijn wiek geschoten is. Nooit: wat een goed idee, laten we er tegen aan gaan. Voor ieder clubje is een maatregel wel een mokerslag of de doodsteek. Dat in een land dat tot de vier rijkste landen ter wereld behoort. We kunnen een EK voetbal of SAIL Amsterdam organiseren, de Nachtwacht repareren, dansen op Lowlands, de Deltawerken en de Afsluitdijk bouwen, of een records aan medailles halen bij de OS. Maar de coronapas controleren is ‘een mokerslag’. Maar de vraag is deze: welke voetbalclub, hockeyclub of tennisbaan heeft uit zichzelf nagedacht hoe ze het verspreiden van COVID kunnen verhinderen? Wie heeft zijn leden bij elkaar geroepen met de vraag ‘hoe stoppen wij COVID?’ 

Anderhalf jaar geleden kreeg ik midden in mijn laatste college om 20:34 een Whatsappje dat ik mijn college onmiddellijk moest stoppen vanwege corona. De week er voor had ik bij mijn universiteit er op aangedrongen het live onderwijs te stoppen. Te gevaarlijk. Nee, was het antwoord: ‘We wachten het kabinet af.’ Zo is het nog steeds. We wachten het kabinet af en als zij beslissen is het ‘een mokerslag’. Deze lamlendigheid, en niets anders, is de reden dat we nu in de vierde golf zitten. En de vijfde komt ook. Dank u.

Ruud Meij

 

Noot:

.1) N.a.v.: Kabinetsplannen ‘mokerslag’ voor Nederlandse amateursport

https://nos.nl/collectie/13840/artikel/2404152-kabinetsplannen-mokerslag-voor-nederlandse-amateursport

.2) Eerder geplaatst op Facebook, dd 4-11-21

‘REACTION’: WAT WILLEN WE NOG MINDER?

Gezien: docu over ‘Reaction’ (1), een initiatief van filmmaker Kees Brouwer, om duurzame, sociale en lokale ondernemingen met elkaar te verbinden, tot een grote winkelketen, als groen alternatief tegen de ‘intensieve menshouderij’, tegen de monocultuur en tegen onze groeiverslaving. (17-10-21, VPRO, NPO2) 

 

Brouwer: ‘We moeten het tij keren voordat de aarde onleefbaar wordt. Laten zien dat het ook anders kan. Daartoe wil ik al die bestaande initiatieven aan elkaar rijgen onder de noemer Reaction. Zo ontstaat er een keten van ondernemers die verschillende dingen doen, maar wel volgens dezelfde uitgangspunten.’ 

 

Het initiatief wordt gepresenteerd op de Dutch Design Week (DDW). Het thema is dit jaar ‘The Greater Number’ en daarmee roept DDW op tot minder consumptie, minder producten en minder afval, maar ook tot meer duurzame producten met meer waarde.

 

In de documentaire gaat Brouwers langs bij ondernemers met de vraag of ze mee willen doen met de ‘Reaction’. O.a. een kunstenaar, een biologische markt, een brei-atelier, een kledingwinkel, een voedselbos, een bierbrouwer, een kok, een fietsenfabriek, een textielweefster, een sloopbedrijf, een productontwerper en een duurzaam warenhuis. Zeer divers dus.

 

‘Ondernemen om een betere wereld achter te laten’. Mooi om te zien dat er tal van kleinschalige initiatieven zijn van zelfstandige ondernemers, kunstenaars en ambachtslieden die zich inzetten voor een andere manier van produceren en consumeren! Duurzaam, sociaal en lokaal, en door ‘Reaction’ met elkaar verbonden. ‘Samen sterker het verschil maken!’ Mooi initiatief!

 

En ik leerde een nieuwe term: Hara hachibu, eten tot je genoeg hebt, en niet meer, - vier-vijfde dus. Oftewel: ruimte laten. En dat uitgebreid naar méér dan eten: waar zit de twintig procent ruimte in wat je doet, om ruimte te laten aan iets anders? Wat willen we nog minder? (2)

 

 

Noot:

.1) https://www.npostart.nl/reaction/17-10-2021/VPWON_1333139

.2) Eerder geplaatst op Facebook, dd 18-10-21

Voordat het 5 over 12 wordt...

Voordat je wederom het vliegtuig neemt naar een of andere vakantiebestemming, dichtbij of ver weg,

voordat je wederom je geld spendeert aan onnodige consumptiegoederen, terwijl je al genoeg hebt,

voordat je de komende tijd opnieuw je huistemperatuur gaat opstoken naar subtropische hoogten,

voordat je wederom stemt op een partij die geen rekening houdt met klimaatverandering, 

voordat je je verbaast over het aantal migranten dat wegtrekt uit onleefbaar geworden gebieden, op zoek naar een beter leven,

voordat je nog eens beweert dat we zo snel mogelijk ‘back to normal’ moeten, ook economisch en toeristisch,

voordat je weer eens tegen jezelf liegt dat het allemaal wel meevalt en dat ‘ze’ wel een oplossing zullen vinden,

en voordat je denkt dat Covid het ergste is dat we als mensheid mee zullen maken,

wellicht goed om bijgaand artikeltje (1) even door te nemen, of een ander artikel over de stand van klimaatverandering en de prognoses voor de komende decennia. 

Er is ondertussen meer dan genoeg informatie. Wie het heeft gemist, is waarschijnlijk niet van deze planeet, of geen mens, - en dat kan: tegelijk met de klimaatverandering zijn er ook tal van diersoorten die uitsterven.

En dus: wees mensch! Denk, neem je verantwoordelijkheid, en doe iets, - of misschien vooral: láát het een en ander...

Vraag is: in wat voor wereld willen we leven? En: wat voor wereld wens je je kinderen en kleinkinderen en die van vrienden en bekenden toe? En ook: wat voor dieren en planten wil je dat er dan (nog) leven?

Zo niet, laten we ons voorbereiden op een 5-over-12 wereld, want de hoop voor een leefbare toekomst is niet eindeloos.

We kunnen het weten niet tenietdoen... 

Noot:

.1: The climate disaster is here (The Guardian, 14 Oct 2021)

https://www.theguardian.com/environment/ng-interactive/2021/oct/14/climate-change-happening-now-stats-graphs-maps-cop26

 

'Steeds meer mensen leven zonder liefdespartner (en zijn vaak gelukkiger)'

Voor wie vrijgezel is en alleen woont, is het wellicht goed te weten dat voor iets minder dan de helft van de inwoners van steden als Amsterdam en Rotterdam hetzelfde geldt. (1) En ook daarbuiten is de alleenstaande in opmars: ‘het aantal singles in ons land groeit zo snel, dat over niet al te lange tijd de meeste Nederlanders langdurig of zelfs levenslang vrijgezel zullen zijn’. Toch leven ‘we’ (of velen) met de gedachte dat een leven zonder vaste partner niet compleet is. 

Het lijkt erop dat een aantal opvattingen over levensgeluk, liefde en relatie(s) aan herziening toe is. Niet alleen blijkt de kans groot dat we korte of lange tijd partnerloos zullen zijn (door keuze, scheiding, lang(er) leven, e.d.); ook blijkt dat ‘verreweg de meeste langdurige singles zich even gelukkig te voelen als mensen in een relatie’. Hoe komt het dat ‘we’ toch een vaste relatie blijven ‘beschouwen als voorwaarde voor een vervullend leven’? En hoe daar verandering in te brengen?

 

Antwoord: nieuwe voorbeelden/ rolmodellen, - andere voorbeelden dan die we kennen van grootouders en ouders, en uit populaire sprookjes, films en boeken. Plus nieuwe omgangsvormen en andere invullingen van aloude wensen. Ook ‘onze’ gewoontes & verwachtingen aangaande levensgeluk, liefde en relatie(s) kunnen wel een nieuwe, creatieve impuls gebruiken! 

 

 

Noot:

.1) Steeds meer mensen leven zonder liefdespartner (en zijn vaak gelukkiger)/ Roanne van Voorst – NRC, 11 augustus 2021

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/08/11/lekker-alleen-a4054430?utm_source=fb&utm_medium=paid-social&utm_campaign=wrapads&utm_content=s-zonder-liefdespartner&utm_term=ingangsdatum&fbclid=IwAR3mlojypJCVIVxxkpQPuiYq1TMvQbn96AN72qzY-olH6ru6vKSzfTMbeIw

 

CONNECT THE DOTS! De ontrafeling van een complottheorie (QAnon) m.b.v. game design

Voor wie meer wil weten over complottheorieën zoals QAnon, hoe zij werken en ook hoe zij in elkaar steken, kan ik een uitstekend artikel aanraden: ‘A Game Designer’s Analysis Of QAnon. Playing with reality’ (1).

Behalve over complottheorieën leer je een en ander over games, en met name Alternate Reality Games (ARG). Volgens de schrijver wordt namelijk precies dezelfde technologie & werkwijze gebruikt, alleen met andere doeleinden. 

 

En ik leerde een nieuw woord, Apophenia: ‘the tendency to perceive a connection or meaningful pattern between unrelated or random things (such as objects or ideas)’. 

 

In een game zoek je naar aanwijzingen/clues, om verder te kunnen gaan en het spel uit te spelen. Maar wat als het ding of de gebeurtenis geen aanwijzing blijkt te zijn, terwijl je erin blijft geloven dat het wél een aanwijzing is, of moét zijn, waar leidt dat dan toe? 

 

In een spel/game is er een doel of een oplossing, en als je die gevonden/bereikt hebt, is het ‘game over’. Maar zit de (tastbare) werkelijkheid ook zo in elkaar? – tenzij je gelooft dat er ‘geen toeval bestaat’, uiteraard, of wanneer je meent dat er ‘iets moet zijn’.

 

Apophenia blijkt een belangrijke rol te spelen in QAnon en vergelijkbare complottheorieën: ‘connect the dots yourself’, daarbij aanwijzingen volgend van zgn ‘puppet masters’, ‘away from reality’. De verschillende dots (gebeurtenissen) hebben namelijk weinig tot niets met elkaar te maken, terwijl dat wel wordt gesuggereerd. En er is evenmin een oplossing: er valt niet iets te vinden, - behalve een – door de makers gesuggereerde – link, of twijfel. En het ‘vinden’ van die link geeft voldoening!

 

‘There is no reality here. No actual solution in the real world. Instead, this is a breadcrumb trail AWAY from reality. Away from actual solutions and towards a dangerous psychological rush. It works very well because when you “figure it out yourself” you own it. You experience the thrill of discovery, the excitement of the rabbit hole, the acceptance of a community that loves and respects you. Because you were convinced to “connect the dots yourself” you can see the absolute logic of it. This is the conclusion yóu arrived at.’

 

En het doel? Volgens de auteur: de realiteit in twijfel (doen) trekken, en daar gebruik van maken. 

 

Welkom in de wereld van de toevallige en tegelijk gestuurde betekenisgeving! Welkom in de wereld van complottheorieën én de digitale mechanismen erachter! Welkom ook in de wereld waarin feitelijkheid en fictie door elkaar gaan lopen, en waarin de werkelijkheid dreigt te worden ‘opgelost’, ten gunste van een alternatieve realiteit met alternatieve feiten!

 

Het is een lang artikel, maar als je geïnteresseerd bent in de digitale revolutie, en hoe deze onze werkelijkheid en onze percepties kan veranderen, inclusief verleidingen, misleidingen en rewards, dan heeft het een en ander te bieden! Ook geeft het (wat mij betreft) inzicht in de ‘logica’ van complottheorieën, en hoe deze aan invloed winnen. Wellicht dat deze kennis er (kritisch) tegen wapent!

 

(Ik kan de verleiding niet weerstaan om het apophenia-principe werkzaam te zien in tal van filosofieën, religies en mysteriegeloven: van dialectiek en verlossingsleren tot en met kabbala en astrologie. Idem dito met sommige politieke theorieën. De grote alsof-spellen! Zij geven aanwijzingen voor ‘how to connect the dots’, alsof die ‘dots’ er ook echt zouden zijn... Maar wat als de werkelijkheid helemaal geen spel is, noch ‘dots’ kent, en al helemaal geen doel of oplossing? Wat als elk geloof in een inherente orde een soort QAnon-spel is? Of is dat dan ook weer een complottheorie?! Okay, ik laat het verder rusten.)

 

Tenslotte

Wat bij mij opkomt bij het lezen van het artikel is een citaat van Hannah Arendt:

‘The ideal subject of totalitarian rule is not the convinced Nazi or the dedicated communist, but people for whom the distinction between fact and fiction, true and false, no longer exists.’

 

 

Noot:

.1) A Game Designer’s Analysis Of QAnon. Playing with reality/ Reed Berkowitz

https://medium.com/curiouserinstitute/a-game-designers-analysis-of-qanon-580972548be5

 

Barbaarse kruistochten: de plundering van Constantinopel (1204)

Wat kunnen mensen – of moet ik zeggen ‘wij Europeanen’, of nog iets anders? – toch een afgrijselijke barbaren zijn! Bij het zien van de video (1) van de plundering van Constantinopel in 1204 ben ik stomweg verbijsterd. Wat een hersenloze hufters... Ze verdienen een plek in het Onsterfelijke Boek van Misdadigers Aller Tijden!

Historische gebeurtenissen worden meestal op tamelijk luchtige en toeristisch behapbare wijze gepresenteerd, sterk geësthetiseerd, en ontdaan van alle gruwelijkheden, zodat niemand met een naar gevoel hoeft te gaan slapen. Dat is tamelijk lastig wanneer je het over de Kruistochten wilt hebben, met man-made catastrofes zoals de plundering van Constantinopel.

 

Weten dat Venetië een hoofdrol speelde in het organiseren van de plundering, werpt toch een smet van enig formaat op de glorie van deze stad...

 

Over de misstappen – of moet ik zeggen ‘misdadigheid’? – van de andere hoofdrolspeler, de Kerk, zullen we het verder niet hebben. Die zijn voldoende bekend, neem ik aan.

 

Christendom, gecombineerd met macht, is in de geschiedenis al vaker een (uiterst) schadelijk elixer gebleken. Denk aan de decimering en gedwongen kerstening van de inheemse bevolking in de Amerika’s. Denk aan de uitroeiing van de Katharen in Zuid-Frankrijk. En meer recent, denk aan de giftige verbintenis die Amerikaanse evangelicals aangingen met Trump. Het heeft allemaal weinig verheffends gebracht, integendeel. Zo ook de Kruistochten.

 

Wordt het niet eens tijd om (zelf)kritisch terug te blikken op de Middeleeuwse Kruistochten? Europa wil er liever niet aan herinnerd worden, terwijl de Kruistochten in de Oosters orthodoxe wereld en in het Midden-Oosten nog steeds niet vergeten zijn. En de plundering van Constantinopel in 1204 is slechts een van de voorbeelden die duidelijk maken waarom.

 

Noot:

.1) What Was Lost in the Sack of Constantinople of 1204?

https://www.youtube.com/watch?v=u7_ewGVo65k

Amor fati in tijden van corona en klimaatverandering: kan dat?

Vanavond is de eerste bijeenkomst van de cursus ‘Amor fati: liefde voor het lot’. Ik heb de cursus al vaker gegeven. (Voor het eerst in 2012, en ook later, o.a. in 2018.) De inzet van de cursus zal nu heel anders dan eerder. 

 

Eerder sprak het thema mij enorm aan. Het biedt zicht op voluit thuis geraken in de wereld, actief, betrokken en creatief, en om daarbij te vertrekken vanuit een ‘diepe’ levensaanvaarding. Niet bij voorbaat oordelen of veroordelen, noch het leven afmeten aan een vooropgezet plan of schema. Leven is veranderen, is worden. Dat kan alle kanten op, maar zeker ook de positieve. 

 

Door de coronacrisis is dat anders geworden. Of minstens: de kwestie stelt zich anders. Leven en wereld zijn – voor mij – fors complexer geworden, met vragen die het niet gemakkelijk maken om uit te gaan van acceptatie, als basis. 

 

Hoe ga ik om met reacties op de coronamaatregelen die ik echt niet begrijp en die ik vaak ook kwalijk vind? Te meer, daar deze reacties tot gevolg hadden – en hebben – dat de crisis onnodig lang voortduurt, inclusief zieken, doden en overbelasting van zorgpersoneel, en dat wereldwijd. Hoe dan ‘amor fati’ te betrachten? 

 

En behalve de coronacrisis is er de klimaatverandering, plus daarmee gelinkte crises en conflicten, en dat in toenemende mate. Hoe wij mensen bezig zijn – en blijven – zal ertoe leiden dat de wereld er over 50 à 100 jaar onherkenbaar anders uit zal zien, en niet ten positieve. Hoe dan ‘het lot liefhebben’? 

 

Ben benieuwd wat de cursus mij zal brengen in vergelijking met eerdere keren dat ik hem gaf. Mijn uitgangspunt is dat er alleen sprake is van filosofie (opgevat als wijsbegeerte) wanneer je jezelf op het spel zet. En dat geldt ook voor de docent. We zullen zien!

 

Restaurant coronacheck discriminatie?

Een restaurant in Utrecht, Waku Waku, weigert te checken op corona, met de mededeling dat het weigert te discrimineren. (1) De gemeente heeft het restaurant gesloten. Sinds enkele dagen zijn er protesten van sympathisanten.

 

Er ontgaat mij iets. Ik slaag er niet in om de acties van het restaurant Waku Waku in verband te brengen met discriminatie. Iedereen heeft toegang tot het restaurant, mits je kunt laten zien dat je niet besmet bent met het coronavirus, met coronapas of met een recente test. Waar zit het discriminerende?

 

Als ik naar een zwembad ga, moet ik een kaartje kopen. Anderen hebben een abonnement en kunnen op vertoon ervan doorlopen. Is er dan sprake van discriminatie? Je kunt er tegen zijn dat je iets moet betalen om te mogen zwemmen, maar dan zul je moeten zorgen dat er in je gemeente een politieke meerderheid komt die maakt dat zwemmen gratis wordt.

 

In het openbaar vervoer idem dito. Je kunt er tegen zijn om een OV-chipkaart aan te schaffen (bijvoorbeeld, omdat je niet wilt dat jouw reisbewegingen digitaal worden vastgelegd), maar dan zul je telkens een kaartje moeten kopen. Is er dan sprake van discriminatie?

 

Ik kan mij voorstellen dat je meent dat het ieders eigen verantwoordelijkheid is om de risico’s van besmetting in te schatten. Maar als er een democratisch genomen besluit komt dat dat risico wil minimaliseren door een coronacheck in te voeren – met een abonnement (vaccinatiebewijs) of met een eenmalig kaartje (testbewijs) -, waar zit dan de discriminatie?

 

Er worden in het tekstje (1) nog meer termen gebruikt die ik al evenmin kan thuisbrengen. Zoals: ‘tirannie’ en ‘nieuw onmenselijk normaal’. Zijn dit puur pr-overdrijvingen, of mis ik iets?

 

Het afgelopen anderhalf jaar heeft de pandemie, en met name de reacties erop, me meerdere malen voor raadsels gesteld, ja verbijstering. Ik ben nog steeds niet helemaal aangepast aan de nieuwe realiteit, zo lijkt het. Dus ook in het geval van restaurantbezoek en ‘discriminatie’ zou ik wellicht nog iets kunnen leren over mensen en hun beweegredenen, etc. 

 

 

Noot:

.1) https://www.facebook.com/restaurantwakuwaku/photos/a.332145264302306/1037100150473477/

 

Wonen als sleutel tot succes in komende verkiezingen

In het Oostenrijkse Graz, bij de gemeenteraadsverkiezingen, hebben de communisten onverwachts een grote zege geboekt (1). Zij werden de grootste partij in de tweede stad van het land. Tot eigen verbazing! Een campagnepunt dat sterk aansprak was ‘wonen’. 

Over een half jaar zijn ook in Nederland gemeenteraadsverkiezingen. Het zou me niet verbazen als ook hier ‘wonen’ een winnend thema wordt. Velen zijn ontevreden over het tekort aan betaalbare woningen en over de situatie op de woningmarkt, om nog maar te zwijgen over toenemende ongelijkheid, ook in woonkeuze, en – heel concreet – het onmachtige gevoel niet te kunnen verhuizen. 

 

En wie doet er iets aan? Veel politici doen beloften – inclusief partijen van degenen die helemaal geen baat hebben bij veel meer woningen en dalende huizenprijzen -, maar er gebeurt weinig. Alle reden om ‘wonen’ hoog op de agenda te zetten, en partijen af te rekenen op wat zij daadwerkelijk doen, met name lokaal! 

 

Het zou goed zijn als er een einde komt aan de praktijk waarin woningen zijn verworden tot een geldverdienmachine. Wonen is uiterst basaal; niemand kan zonder. En is dus een zaak van rechtvaardigheid!

 

 

Noot:

.1) Communisten onverwacht de grootste bij lokale verkiezingen in Graz (Oostenrijk) – NOS.nl, 27-9-21

https://nos.nl/artikel/2399422-communisten-onverwacht-de-grootste-bij-lokale-verkiezingen-in-graz-oostenrijk

 

Complotdenken: eerder en nu, – hoe kwaadaardig?

Aardige analyse, met grimmige ondertoon, van het fenomeen ‘complotdenken’ (1). De schrijver van het boek ‘Waarheidszoekers’, Cees Zweistra, onderscheidt het huidige complotdenken (‘Politici vormen een satanisch pedofielennetwerk’, ‘de machtigen der aarde zijn hagedisachtigen in mensengedaante’, etc, etc.) van het eerdere, ‘klassieke’ complotdenken (rond 9/11, bij moord op Kennedy, etc). 

Het klassieke complotdenken kan een kritische functie vervullen, en dwingen tot het openbaar maken van documenten, bijvoorbeeld. Het huidige complotdenken is volkomen losgezongen van de werkelijkheid: het verwijst naar geen enkele werkelijke gebeurtenis.

 

Het legt ‘een verlies aan zingeving en sociale vervreemding’ bloot. ‘Het huidige complotdenken is een zelfgerichte en via technologie vormgegeven verhouding tot een absurd gemaakt bestaan.’ 

 

In het creëren van een eigen werkelijkheid speelt techniek een belangrijke rol. De complotdenker ‘sticht een nieuwe onlinewereld waarin hijzelf alle macht heeft’. ‘Ze vormen de waarheid naar hun beeld en gelijkenis’, en zijn niet geïnteresseerd in onderzoek dat die eigen waarheid zou kunnen weerleggen. Kortom, zij zijn geen waarheidszoekers meer.

 

Vraag die blijft hangen: zijn complotdenkers ‘slecht’? – zoals Zweistra beweert (1). Hanteren zij een ‘wapen van het kwaad’? Is hen ‘kwaadaardigheid’ aan te rekenen? 

 

Veel hangt af, uiteraard, van wat je onder ‘slecht/kwaad’ verstaat. Een gangbare invulling (zoals uitgewerkt door Hannah Arendt) is: willens en wetens ingaan tegen morele regels. (2) Is dat wat complotdenkers doen? Of hanteren zij wellicht andere morele regels, passend binnen hun eigen, zelfgecreëerde werkelijkheid?

 

Noten:

.1) Artikel in Trouw, dd 25 september 2021: Filosoof Cees Zweistra schreef een boek over complotdenkers: Ze zijn niet gek, ze zijn niet dom. Ze zijn slecht

https://www.trouw.nl/religie-filosofie/filosoof-cees-zweistra-schreef-een-boek-over-complotdenkers-ze-zijn-niet-gek-ze-zijn-niet-dom-ze-zijn-slecht~bc52b911/?referrer=https%3A%2F%2Fl.facebook.com%2F&fbclid=IwAR0yigjwjYlOraa-s5rq_B2punUTWFfpqa7-DoCrWqc20zDYij5KuGmJ0LM

 

.2) Zie o.a.: Klaas Rozemond, Het menselijke kwaad. Hannah Arendt, Adolf Eichmann en het oordelen over het kwaad (2020, Boom)

Wat ga ik schrijven?

Wat ga ik schrijven? Veel en alle kanten op. Rijp en rauw. Kort en lang. Experimenteel of weldoordacht. Heb geen duidelijke plannen; heb die juist opgegeven. We zullen zien wat er gaat komen. Geen idee vooraf, noch een of ander maatstaf of criterium.

Al dan niet bewust heb ik me eerder te veel door de ‘must’ van zo’n programma laten leiden. Dat heb ik losgelaten. Zelfs het label ‘filosofie’ is even niet aan de orde.

Schrijven doe ik al heel lang. Het is ook hetgeen ik spontaan doe, dagelijks, zonder dat iets of iemand mij daartoe dwingt. Waarom er dan niet ook publiekelijk iets mee doen!

Voorlopig laat ik me gaan. Als een koe die in het voorjaar losgelaten wordt in de wei, nadat zij maanden opgesloten is geweest in een krappe schuur, zonder bewegingsvrijheid. Ik zal af en toe wel vreemde sprongen maken, me vergalopperen of in een sloot belangen. Het zij zo. Eerst een tijdje de vrijheid vieren!

Ik wil weer leven! - enzovoort

Ik wil weer leven! Dynamisch leven! En wat meer? Alles! Exploreren! Spelen! Avontuur! Ontdekken! Uitvinden! Creëren! Onderzoeken! Alles wat het leven de moeite waard maakt!

Toegegeven: ik ben uiterst pessimistisch over wat de toekomst gaat brengen. Klimaatverandering, in combinatie met digitale revolutie en toenemende ongelijkheid in de wereld: het belooft weinig goeds. De coronapandemie heeft me geleerd dat solidariteit en handelen in het algemeen belang (inclusief zelfrestrictie) vooral mooie woorden zijn, zelfs in noodsituaties. Wensdenken. In de praktijk steken verschillen al snel de kop op, en die verschillen blijken groot en zeer uiteenlopend. Zeer waarschijnlijk dat deze verschillen zich ook zullen voordoen wanneer we te maken gaan krijgen met crises die nog vele malen groter zullen zijn, gerelateerd aan klimaatverandering.

 

Ondanks (of dankzij) dit pessimisme wil ik er toch voor gaan. Uiteindelijk is het niet anders dan leven met de dood voor ogen. Vroeg of laat zal Magere Hein toeslaan. Is dat een reden om nu reeds het bijltje erbij neer te gooien?